María Luisa Dehesa

María Luisa Dehesa
Bizitza
Jaiotza	Xalapa, 1912ko ekainaren 30a
Herrialdea	Mexiko
Heriotza	Mexiko Hiria, 2009ko martxoaren 11 (96 urte)
Familia
Familia	ikusi Teodoro A. Dehesa Méndez (en) (); Valentín Gómez Farías ();
Hezkuntza
Heziketa	Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa ; Academy of San Carlos (en) ; (1933 - 1939) : arkitektura
Jarduerak
Jarduerak	arkitektoa

María Luisa Dehesa Gómez Farías (Xalapa, Veracruz, 1912ko ekainaren 30a - Mexiko Hiria, 2009ko martxoaren 11) mexikarr arkitektoa izan zen, karrera horretan titulua jaso zuen Mexikoko lehen emakumea.^[1]^[2]

Biografia

María Luisa Dehesa Gómez Farías 1912ko ekainaren 30ean jaio zen Xalapan (Veracruz, Mexiko), Ramón Dehesa eta María Luisa Gómez Farías y Canedoren alaba, Mexikoko Ministro Londresko Benito Gómez Faríasen alaba [es].^[3] Teodoro A. Dehesa Mendezen biloba zen aitaren aldetik, eta Valentin Gomez Fariasen birbiloba amaren aldetik.^[3]

Prestakuntza akademikoa

1933an, 21 urte zituela, San Carlos Errege Akademian sartu zen eta Mexiko Hirira joan zen bizitzera. 113 pertsonak osatutako belaunaldiko kide izan zen, eta horietatik bost baino ez ziren emakumeak.^[4]

Ikasle garaian, Coyoacanen zabaltza laurden bat alokatu zuen, eta hirigunerako ibilbidea tranbiaz egiten zuen.^[5]

Akademiaren barruko diskriminazioari hainbat mailatan egin zion aurre. Bera eta bere lau lagunak egongela luze batean banandu zituzten mutilengandik, atzealderantz, Maria Louisak goizero, errestiradoreetako batean prestatzen ari zela, lagunei entzuten zien xuxurlaka eta barre egiten korridoreetan.^[4]

Irakasleek beren lekua eta emakumezko ikaskideena urratzen zuten ikasleei parte hartzeko eskatzen zitzaienean, eta horri buruz honako pasadizo hau kontatzen du: "Egun batean, irakasle bati eskatu nion azaltzeko zergatik ez zidan niri galdetzen gelako gaiei buruz, eta hark erantzun zion:" Zuri fideo-zopa bat nola egiten duzun bakarrik galdetu ahal dizut.^[5]^[6]

1939ko uztailaren 17an, "Cuartel de Artilleria Tipo" tesia aurkeztu zuen, soldaduak familiarekin bizi ahal izateko familia etxebizitzak barne hartzen zituen kuartel militar baten proiekzioan oinarritzen zena. Helburua, ofizialen seme-alaben utzikeria eta kriminalitate-indize altua murriztea zen.

Azken proiektu akademiko hori hamazazpi planotan garatu zen, eta, memoria idatzi batekin batera, ohorezko aipamena lortu zuen. Graduatu egin zen, eta aldatu egin zen Mexikoko etxebizitzari buruzko ikuskera.^[7]

Ibilbidea

Karrera amaitu eta berehala Ruth Rivera Marín ezagutu zuen, Institutu Politekniko Nazionaleko ingeniaritza ikaslea. Elkarrekin joan ziren New Yorkera, etorkizuneko etxe orratzak erakusten zituen erakusketa bat ikustera.^[4]Departamendu eta etxebizitzetako hainbat eraikin eraiki zituen eta Defentsa Nazionalaren lurretan lan egin zuen lehen emakumea izan zen.^[4]1953an, Pentsioen Zuzendariaren (gaur egun ISSSTE) aholkulari tekniko aritu zen.^[4]

35 urte baino gehiago egin zituen lan Komunikazio eta Herri Lanetako Idazkaritzan eta Hiri Garapeneko Idazkaritzan. Irakasle ere izan zen hainbat erakundetan.^[4]^[8]Emakume Arkitektoen Nazioarteko Batasuneko (UIFA) kide izan zen, eta Mexikoko Unibertsitate Federazioaren sortzailea.^[2]

Sariak eta aitorpenak

Ruth Rivera saria, 1974.^[9]
Calli de Plata, Mexikoko Arkitektoen Elkargoaren eta Arkitektoen Elkartearen eskutik.
Xalapa Veracruzeko Arkitektoen Elkargoak urtero ematen du bere izena daraman aintzatespena.

Ikus, gainera

Erreferentziak

↑ Bautista, Leslie. (21 de marzo de 2014). «La Arquitectura mexicana desde la óptica femenina» Metascopios.
↑ ^a ^b Yáñez, Carlos. (Marzo de 2015). «Día Internacional de la Mujer. El sexo femenino, a la conquista del mundo y la arquitectura.» Repentina. Boletín Electrónico de la Facultad de Arquitectura de la UNAM..
↑ ^a ^b Central, Mlp's Grand. (sábado, noviembre 11, 2006). «Cumple María Luisa Dehesa más de medio siglo como arquitecta» MLP's Grand Central.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f «La mujer que entendía más a los edificios que a las personas» Digital Bricks 2019-04-02.
↑ ^a ^b «María Luisa Dehesa» Expansión 2007-03-02.
↑ «La primera mujer mexicana que se convirtió en arquitecta pero que pocos conocen» culturacolectiva.com 2018-06-25.
↑ Gisholt Tayabas, Alberto. (2016-01-03). «De la mujer en la arquitectura, una reflexión histórica» Bitácora Arquitectura 0 (33): 80–85. doi:10.22201/fa.14058901p.2016.33.57555. ISSN 2594-0856..
↑ Navarrete, Wendy. (2020-06-20). «María Luisa Dehesa Gómez Farías, Primera Arquitecta en México y Latinoamérica» Mujeres Pioneras.
↑ Tuxpan, El Diario de. «IVEC rinde homenaje a la veracruzana María Luisa Dehesa Gómez Farías, primera arquitecta en México» El Heraldo de Tuxpan.

Kanpo estekak

Datuak: Q21117424

[:0-1] Bautista, Leslie. (21 de marzo de 2014). «La Arquitectura mexicana desde la óptica femenina» Metascopios.

[:1-2] Yáñez, Carlos. (Marzo de 2015). «Día Internacional de la Mujer. El sexo femenino, a la conquista del mundo y la arquitectura.» Repentina. Boletín Electrónico de la Facultad de Arquitectura de la UNAM..

[:4-3] Central, Mlp's Grand. (sábado, noviembre 11, 2006). «Cumple María Luisa Dehesa más de medio siglo como arquitecta» MLP's Grand Central.

[:2-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f «La mujer que entendía más a los edificios que a las personas» Digital Bricks 2019-04-02.

[:3-5] «María Luisa Dehesa» Expansión 2007-03-02.

[6] «La primera mujer mexicana que se convirtió en arquitecta pero que pocos conocen» culturacolectiva.com 2018-06-25.

[7] Gisholt Tayabas, Alberto. (2016-01-03). «De la mujer en la arquitectura, una reflexión histórica» Bitácora Arquitectura 0 (33): 80–85. doi:10.22201/fa.14058901p.2016.33.57555. ISSN 2594-0856..

[8] Navarrete, Wendy. (2020-06-20). «María Luisa Dehesa Gómez Farías, Primera Arquitecta en México y Latinoamérica» Mujeres Pioneras.

[9] Tuxpan, El Diario de. «IVEC rinde homenaje a la veracruzana María Luisa Dehesa Gómez Farías, primera arquitecta en México» El Heraldo de Tuxpan.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]